داستان استارتاپ علی‌بابا
جک ما، معلم سابق انگلیسی، شرکت علی‌بابا را با 17 بنیان‌گذار اصلی دیگر راه‌اندازی کرد. در سال 1999، او یک بازار عمده‌فروشی آنلاین به نام علی‌بابا را راه‌اندازی کرد. بنیان‌گذاران این شرکت از همان ابتدا باور داشتند که اینترنت می‌تواند آن عاملی باشد که باعث هموارشدن مسیر پیشرو شود. باور آن‌ها این بود که شرکت‌های کوچک می‌توانند به واسطه‌ی اینترنت، از نوآوری و فناوری به‌عنوان اهرمی برای رشد و رقابت مؤثر در اقتصاد داخلی و خارجی استفاده کنند. گروه علی‌بابا اولین وب‌سایت خود را برای کمک به شرکت‌های کوچک و متوسط چینی در راستای رسیدن به فروش بین‌المللی راه‌اندازی کرد. اما رفته‌رفته به یکی از باارزش‌ترین شرکت‌های جهان تبدیل شد. به‌گونه‌ای که امروز به یک اکوسیستم دیجیتال با کسب‌وکارهایی شامل تجارت چین، تجارت بین‌المللی، خدمات مصرف‌کننده‌ی محلی، شبکه‌ی تهیه و توزیع هوشمند کی نیائو، خدمات ابری، رسانه‌ها و سرگرمی‌های دیجیتال، ابداعات نوآورانه و… بدل شده است. می‌توانیم بگوییم که دیگر تمام دنیا گروه علی‌بابا را می‌شناسند.
پیشینه‌ی شرکت علی‌بابا
شاید بتوانیم پیشینه‌ی تأسیس این شرکت را به چند سال پیش از 1999 ربط بدهیم. در سال 1995، زمانی که جک ما در سیاتل بود، درباره‌ی «اینترنت» از یکی از دوستانش شنید و این دنیای اعجاب‌انگیز را کشف کرد. پس از آن، او به همراه دوستش شروع به جستجو در یاهو کرد و زمانی که در مورد یکی از رایج‌ترین نوشیدنی‌های دنیا هیچ اطلاعاتی در مورد کشور چین پیدا نکرد، بسیار متعجب شد. به همین دلیل بود که درصدد تغییر این موضوع برآمد و تصمیم گرفت که با ایجاد یک شرکت و ثبت آن به نام «China Pages» این مسیر را شروع کند.
مدت کوتاهی بعد از آن، جک ما 2000 دلار از خانواده و دوستان نزدیکش قرض گرفت و اولین تجارت خود را که بخشی از «China Telecom» بود راه‌اندازی کرد.
جک ما در آن زمان اطلاعات خیلی کمی در مورد کامپیوتر و ایمیل داشت. چین و سایر نقاط جهان تازه راهی برای بازیابی خودشان از اثرات ویرانگر رکود اقتصادی اوایل دهه 1990 پیدا کرده بودند و هیچ سرمایه‌گذار بالقوه‌ای حاضر نبود که پول خود برای سرمایه‌گذاری در شرکت او خرج کند.
سرانجام در سال 1998، زمانی که فهمید تجارتش محکوم به شکست است آن را تعطیل کرد؛ اما تسلیم نشد، و این شکست مسیر او را برای تولد یک شرکت دیگر، یعنی علی‌بابا هموار کرد.
در ژوئن 1999، جک ما دوستانش را به منزلش دعوت کرد و دو ساعت زمان صرف کرد تا دیدگاهش را در مورد ایجاد یک اکوسیستم تجارت الکترونیک آنلاین موفق شرح دهد. زمانی که دوستانش جذب دیدگاه او و درواقع متقاعد شدند که هدف جک ما دست‌یافتنی است، مبلغ 60 هزار دلار جمع‌آوری کردند که صرف تأسیس شرکت علی‌بابا شد.
مدل کسب‌وکار علی‌بابا
این شرکت به‌عنوان یک واسطه بین خریداران و فروشندگان آنلاین عمل کرده و درواقع، تسهیلگر روند فروش کالا محسوب می‌شود. اکثر این فروشندگان را تاجران کوچک تشکیل می‌دهند. می‌توان گفت که علی‌بابا نیازهای تقریباً تمام برندهای معروف بزرگ را نیز تأمین می‌کند. از طرفی، تجربه‌ی مشتری نیز موضوع بسیار مهمی برای این شرکت محسوب می‌شود. این شرکت هزینه‌ای را از تاجران دریافت می‌کند تا لیست آن‌ها را در رتبه‌بندی جستجو، بالاتر ببرد. باوجود تسلطی که کسب‌وکار علی‌بابا بر بازار چین دارد؛ اما در هیچ کجا، فروشگاه فیزیکی ندارد.
مدل درآمدی علی‌بابا
درآمد این شرکت از خرده‌فروش‌های تجارت الکترونیک و خدمات بازار مرتبط در چین به دست می‌آید. این شرکت در سال 2022 به 134/567 میلیارد دلار درآمد رسید که نسبت به سال 2021، چیزی نزدیک به 23 درصد افزایش داشته است. علی‌بابا درصدی از ارزش معاملاتی کالاهای فروخته شده را به‌عنوان کمیسیون دریافت می‌کند. انتظار می‌رود که عمده‌فروشی و سایر درآمدهای چینی، حدود 12 درصد از کل درآمدها را تشکیل دهند. مصرف محصولات چینی باعث افزایش درآمد تجارت عمده‌فروشی و خدمات لجستیکی می‌شود.
مأموریت‌ها و چشم‌انداز
گروه علی‌بابا مأموریت خود را تسهیل روند تجارت و امور بازرگانی در هر مکانی می‌داند. هدف اولیه‌ی این کسب‌وکار این است که آن شرکت خوبی باشند که قرار است 102 سال دوام بیاورد! چشم‌انداز این گروه برای سال مالی 2036 این است که به 2 میلیارد مصرف‌کننده‌ی جهانی خدمت‌رسانی کند، 10 میلیون کسب‌وکار را به سوددهی برساند و 100 میلیون فرصت شغلی ایجاد کند.
چرا 102 سال؟!
جک ما، در یکی از سخنرانی‌های خود برای دانشجویان در سال 2017، علت تأکیدش بر روی عدد 102 را این‌گونه شرح داد. شرکت در سال 1999 تأسیس شد. جک ما نیز می‌خواهد که شرکتش در تمام مدت قرن 21 همچنان قدرتمند، حکم‌فرما باشد و در سال 2110 همچنان باقی‌مانده باشد. او در این سخنرانی، باز هم تأکید کرد که هدف او از تأسیس این شرکت تنها فروش نیست، بلکه هدف اصلی او ماندگاری است. این‌گونه است که شرکت علی‌بابا می‌تواند در طی سه قرن، امتداد پیدا کند.
ارزش‌های کسب‌وکار علی‌بابا
اگر دوست دارید با ارزش‌های درج شده در وب‌سایت این شرکت آشنا شوید، این ارزش‌ها عبارت‌اند از:
- اولویت اول با مشتریان است، دوم کارمندان و سوم سهام‌داران.
- اعتماد همه چیز را ساده می‌سازد.
- تغییر، تنها اتفاق دائمی و ثابت است.
- بهترین عملکرد امروز، پایه و مبنای فرداست.
- اگر حالا نه پس چه زمانی؟ اگر من نه پس چه کسی؟
- جدی زندگی کن، خوشحال کار کن.
شعار برند و لوگوی کسب‌وکار علی‌بابا
شعار اولین آگهی استخدام علی‌بابا این بود: «اگر من نه پس چه کسی؟». درواقع منظور از این شعار، طرح یک پرسش نیست، بلکه بیشتر یک ندای وظیفه است. این ضرب‌المثل در اینجا احساس مالکیت را نشان می‌دهد.
در لوگوی علی‌بابا می‌توان چهره‌ی یک مشتری راضی را دید، علاوه بر اینکه چهره‌ی درون آن در حال لبخندزدن است.
رقبای اصلی علی‌بابا
رقبای اصلی این گروه آمازون، تنسنت، هوآوی و چاینا موبایل هستند.
آمازون: آمازون یک شرکت فناوری است. این شرکت بر تجارت الکترونیک، رایانش ابری، جریان دیجیتال و هوش مصنوعی تمرکز دارد.
تنسنت: این شرکت هم درواقع یک کسب‌وکار چندملیتی چینی است. تخصص این شرکت در حوزه‌ی خدمات و محصولات مرتبط با اینترنت، هوش مصنوعی و فناوری است.
هوآوی: هوآوی یک پلتفرم پیشرو است که فناوری اطلاعات و ارتباطات ارائه می‌کند.
چاینا موبایل: این کسب‌وکار نیز خدمات صوتی و چندرسانه‌ای موبایل ارائه می‌کند. این خدمات از طریق شبکه‌ی سراسری مخابرات در چین و هنگ‌کنگ عرضه می‌شوند.
دستاوردهای شرکت علی‌بابا
شرکت علی‌بابا در سال 2020 رتبه‌ی ششم ارزش برند را در کل دنیا به دست آورد و همچنان هم یکی از شرکت‌های تجارت الکترونیکی است که سالانه میلیاردها سود ایجاد می‌کند. دیتامیشن که یک نشریه و منبع اطلاعاتی پیشرو برای داده‌های مشتریان B2B است، شرکت علی‌بابا را در لیست بهترین برندهای هوش مصنوعی در سال 2022 قرار داده است.
نباید فراموش کرد که علی‌بابا، بیش از دو دهه است که حضور دارد و همچنان مشغول فعالیت است. درحالی‌که در این مدت، بسیاری از شرکت‌های خرده‌فروشی درخواست ورشکستگی داده‌اند و در نهایت سقوط کرده‌اند، علی‌بابا از رکود جهانی و اثرات منفی که شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد جهان داشت، جان سالم به در برده است.
برنامه‌های آینده‌ی شرکت علی‌بابا
هدف این شرکت، داشتن 2 میلیارد مصرف‌کننده‌ی جهانی تا سال مالی 2036 است. ضمن اینکه این شرکت به دنبال ایجاد 100 میلیون شغل است و همچنان از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط حمایت می‌کند.